Biên lợi nhuận gộp (Gross Profit Margin) có nghĩa là có nhiều tiền hơn để trang trải chi phí cho các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Vậy ý nghĩa của biên lợi nhuận gộp là gì? Cách tính như thế nào? Biên lợi nhuận gộp khoảng bao nhiêu là tốt nhất? Để tìm được câu trả lời chính xác nhất thì hãy cùng với Nhanh.vn tìm hiểu chi tiết ở bài viết dưới đây.
Nội dung chính [hide]
1. Biên lợi nhuận gộp (Gross Profit Margin) là gì? Ý nghĩa của nó
1.1. Biên lợi nhuận gộp (Gross Profit Margin) là gì?
Biên lợi nhuận gộp (Gross Profit Margin) hay còn được viết tắt là GPM là tỷ suất lợi nhuận gộp được tính bằng cách chia lợi nhuận gộp cho doanh thu rồi nhân với 100% để ra tỷ lệ phần trăm. Và đây cũng chính là biên lợi nhuận gộp. Chỉ số GPM cho biết tỷ lệ lợi nhuận gộp mà doanh nghiệp đã đạt được từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh, bán hàng sau khi đã trừ đi các khoản chi phí trực tiếp có liên quan.
Biên lợi nhuận gộp là một trong những chỉ số quan trọng để đánh giá tình hình kinh doanh cũng như khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường. Nếu chỉ số GPM của doanh nghiệp cao thì chứng tỏ doanh nghiệp có khả năng tạo ra được lợi nhuận cao từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh, bán hàng của doanh nghiệp. Và ngược lại, nếu chỉ số GPM thấp thì doanh nghiệp sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong việc tạo lợi nhuận và có thể cần phải tìm cách để tăng giá bán sản phẩm hoặc cắt giảm các chi phí sản xuất, nhân sự để cải thiện lợi nhuận. Chỉ số biên lợi nhuận gộp thấp hay cao cũng còn tùy thuộc vào tình hình kinh doanh chung cũng như xu hướng thay đổi của ngành và các yếu tố khác có thể tác động.
Biên lợi nhuận gộp (Gross Profit Margin) hay còn được viết tắt là GPM
1.2. Ý nghĩa của biên lợi nhuận gộp
Đánh giá hiệu quả hoạt động doanh nghiệp
Trước hết, thông qua chỉ số biên lợi nhuận gộp nhà quản lý hoặc chủ doanh nghiệp có thể đánh giá được doanh nghiệp của mình hiện đang có lợi nhuận hay không. Đồng thời, thông qua chỉ số này cũng đánh giá được tiềm năng cũng như năng lực làm việc của từng bộ phận trong doanh nghiệp.
Từ đó, doanh nghiệp có thể xem xét rằng doanh nghiệp của mình có tiềm năng phát triển không, lợi nhuận có đủ yêu cầu kinh doanh hay không. Và thông qua chỉ số này sẽ có những thay đổi phù hợp để các hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp đạt hiệu quả tối ưu nhất.
Chọn ra các doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh lớn
Chỉ số biên lợi nhuận gộp cũng có ý nghĩa giúp doanh nghiệp có thể so sánh cùng lúc với nhiều đối thủ cạnh tranh trong cùng một lĩnh vực kinh doanh. Thông qua điều này giúp chủ doanh nghiệp cũng như các nhà quản lý xác định được vị thể của doanh nghiệp trên thị trường hiện nay.
Cũng thông qua chỉ số này, khi doanh nghiệp của bạn có nhu cầu vay vốn thì ngân hàng cũng sẽ đưa ra mức tỷ suất lợi nhuận cũng như tỷ lệ phần trăm vay vốn phù hợp với từng loại hình kinh doanh. Đồng thời cũng sẽ phù hợp với quy mô cũng như mô hình kinh doanh của đơn vị.
Xem thêm: Biên lợi nhuận ròng (Net profit margin): Cách tính và ý nghĩa
2. Cách tính biên lợi nhuận gộp dễ dàng
Biên lợi nhuận gộp (Gross Profit Margin) chính là tỷ suất lợi nhuận mà doanh nghiệp thu về được sau khi trừ đi giá vốn hàng hóa ban đầu và chi phí trong quá trình sản xuất, kinh doanh. Cách tính biên lợi nhuận gộp theo công thức như sau:
Gross Margin = (Lợi nhuận gộp/ Doanh thu thuần) x 100%
Hoặc
Gross Margin = (Doanh thu thuần – Giá vốn hàng bán)/Doanh thu thuần x 100%
Lưu ý: Bạn có thể lấy lợi nhuận gộp, doanh thu thuần, giá vốn hàng bán ngay trên báo cáo tài chính (theo quý hoặc theo năm) của doanh nghiệp.
Ví dụ, ở bài viết này chúng mình sẽ lấy dữ liệu kinh doanh của cổ phiếu DGC với các số liệu chi tiết như sau:
- Doanh thu thuần về bán hàng và cung cấp dịch vụ: 3,111.50 (tỷ đồng).
- Giá vốn bán hàng: 1,822.14 (tỷ đồng).
- Lợi nhuận gộp về bán hàng và cung cấp dịch vụ: 1,289.37 (tỷ đồng).
Sau khi áp dụng công thức ta thu được:
Biên lợi nhuận gộp - GPM = (Lợi nhuận gộp/Doanh thu thuần) x 100% = (1.289/3.111) x 100% = 41,4%
Hoặc tính theo công thức
Biên lợi nhuận gộp - GPM = (Doanh thu thuần – Giá vốn hàng bán)/Doanh thu thuần x 100%
= (3111 – 1822)/311 = 1289/3111 = 41.4%
Cách tính biên lợi nhuận gộp dễ dàng
Tuy nhiên với công thức tính là vậy, nhưng bạn vẫn cần hiểu rõ về lợi nhuận gộp và giá vốn hàng bán có ý nghĩa như thế nào thì mới có thể hiểu hết được về chỉ số biên lợi nhuận gộp là gì. Giá vốn hàng bán Giá vốn hàng bán (COGS – Cost of Goods Sold) chính là tổng chi phí mà một doanh nghiệp phải chi để sản xuất ra hàng hóa. Thông thường chi phí này sẽ bao gồm:
- Chi phí nguyên vật liệu.
- Chi phí nhân công sản xuất.
- Chi phí điện, nước phục vụ cho sản xuất.
- Chi phí khấu hao phục vụ sản xuất.
Ví dụ để làm ra 1 bát phở, bạn cần:
- Nguyên vật liệu: Bánh phở, xương, thịt.
- Nhân công: Đầu bếp, phụ bếp.
- Chi phí điện nước.
- Chi phí khấu hao thiết bị bếp.
Đọc thêm: Doanh số là gì? Phân biệt doanh số và doanh thu cực dễ hiểu
3. Biên lợi nhuận gộp khoảng bao nhiêu là tốt nhất?
Để trả lời được câu hỏi biên lợi nhuận gộp khoảng bao nhiêu là tốt nhất cho doanh nghiệp, đặc biệt là với những nhà đầu tư mới. Thì theo kinh nghiệm của nhiều chuyên gia kinh tế, thì bạn cần phải xác định được hai vấn đề sau đây:
Thứ nhất, so sánh doanh nghiệp với các đối thủ cạnh tranh
Với mỗi ngành nghề khác nhau thì mỗi doanh nghiệp cũng sẽ có đặc điểm khác nhau. Điều này sẽ dẫn tới chỉ số biên lợi nhuận gộp của mỗi doanh nghiệp cũng sẽ khác nhau. Để dễ hiểu hơn, bạn hãy theo dõi ví dụ sau đây:
- Một doanh nghiệp bán lẻ thường có chỉ số biên lợi nhuận gộp không quá cao, thường là nhỏ hơn 20%.
- Doanh nghiệp tiện ích, cung cấp điện nước thì lại có chỉ số biên lợi nhuận gộp rất cao, thường dao động trong khoảng dưới 40% - 50%.
Như vậy, sẽ thật khập khiễng nếu như so sánh biên lợi nhuận gộp giữa các doanh nghiệp không cùng một ngành sản xuất hoặc kinh doanh trong cùng lĩnh vực. Cho nên, cách tốt nhất để so sánh doanh nghiệp của mình với các đối thủ cạnh tranh chính là so sánh cổ phiếu với số trung vị với các đối thủ cạnh tranh khác trong ngành.
Ví dụ: Biện lợi nhuận gộp của doanh nghiệp MWG lũy kế 12 tháng tính tới hết quý 4/2023 khoảng 22.5% (>trung vị của ngành 7.46%) là đủ tốt. Với chỉ số này có thể chứng tỏ được rằng MWG có lợi thế cạnh tranh cao hơn rất nhiều và thu được về nhiều lợi nhuận hơn so với các đối thủ trong ngành.
So sánh doanh nghiệp với các đối thủ cạnh tranh
Thứ hai, so sánh chính doanh nghiệp của mình trong quá khứ
Ngoài so sánh với các đối thủ cạnh tranh trong ngành thì bạn cũng cần phải so sánh chính doanh nghiệp của mình trong quá khứ. Đây cũng chính là một cách hay để bạn biết được biên lợi nhuận gộp của doanh nghiệp đã đủ tốt hay chưa. Nếu như biên lợi nhuận gộp của bạn tăng dần theo từng năm thì chứng tỏ hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp đang hoạt động hiệu quả, đúng hướng và ngày càng thu được nhiều lợi nhuận hơn.
Ví dụ, với Công ty Hóa chất Việt Trì như ở hình ảnh minh họa dưới đây. Có thể thấy được công ty đang hoạt động rất hiệu quả, lợi nhuận tăng trưởng theo từng năm và biên lợi nhuận gộp liên tục được cải thiện theo thời gian.
So sánh chính doanh nghiệp của mình trong quá khứ
Như vậy, khó có thể kết luận được rằng biên lợi nhuận khoảng bao nhiêu thì là tốt nhất. Bởi vì chỉ số này còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố của chính doanh nghiệp cũng như xu hướng thị trường. Nên tùy vào tình hình thực tế của doanh nghiệp thì sẽ cần có các phương án cụ thể để chỉ số biên lợi nhuận gộp sẽ liên tục được cải thiện qua từng năm.
Tham khảo: ROI - Return On Investment là gì? 5 điều bạn phải biết về ROI
4. Để tăng tỷ suất lợi nhuận gộp (Gross margin) cần làm gì?
Để tăng tỷ suất lợi nhuận gộp cho doanh nghiệp của mình thì bạn có thể tham khảo một số cách sau đây mà đã được nhiều doanh nghiệp áp dụng thành công:
Tăng giá bán sản phẩm
Việc tăng giá bán sản phẩm trong khi giá thành sản xuất không tăng hoặc tăng chậm hơn là một cách cực kỳ dễ để giúp tăng tỷ suất lợi nhuận gộp. Tuy nhiên, cách này có thể khiến cho doanh số bán hàng bị giảm. Đương nhiên, trong thực tế không có doanh nghiệp nào tự nhiên tăng giá bán sản phẩm, dịch vụ mà lại không có lý do. Đa phần các doanh nghiệp sẽ tăng giá bán sản phẩm theo từng chu kỳ hoặc theo lượng cung - cầu của chung của ngành.
Ví dụ: Trong trường hợp của DBC vào năm 2020, khi đó dịch tả lợn Châu Phi bùng phát diện rộng làm tình trạng thiếu cung ứng thịt trên diện rộng và đẩy giá thịt lợn lên cao. Trong thời gian này, DBC và các doanh nghiệp khác cũng đồng loạt tăng giá bán các sản phẩm về thịt lợn mà mình đang cung ứng ra thị trường. Chính điều này đã giúp cho tỷ suất lợi nhuận gộp của DBC tăng từ 16.2% lên đến 25.5%, đồng thời cả lợi nhuận sau thuế và giá cổ phiếu đều tăng hơn gấp 5 lần trong năm 2020.
Đặt giá bán sản phẩm ở mức cao
So với việc tăng giá bán sản phẩm nhờ sự biến động của ngành chỉ có thể tồn tại được trong một thời gian ngắn và không mang lại được sự bền vững cho doanh nghiệp. Bạn hoàn toàn có thể đặt giá bán sản phẩm của mình ở mức giá cao. Tuy nhiên, để đạt sản phẩm được bán với mức giá bán cao thì doanh nghiệp của bạn cần phải đầu tư vào nghiên cứu và phát triển để tạo ra những sản phẩm độc đáo và có chất lượng xứng đáng với mức giá.
Ngoài ra, bạn cũng có thể đầu tư xây dựng thương hiệu mạnh để tạo ra được giá trị định hình, niềm tin và lòng tin của khách hàng. Để từ đó họ sẵn sàng trả giá cao hơn để lựa chọn sản phẩm của bạn thay vì sản phẩm của các đối thủ cạnh tranh khác.
Trên thực tế, thì rất ít có được những doanh nghiệp có thể làm được điều này. Thành công nhất trong chiến lược này chắc chắn phải kể đến Apple. Theo thống kê giá bán sản phẩm của Apple luôn cao hơn 30 – 40% so với SamSung và biên lợi nhuận gộp của Apple cũng cao vượt trội (43.3% so với 34.4% của Samsung tại năm 2022).
Đặt giá bán sản phẩm ở mức cao
Hạ giá thành sản phẩm
Hạ giá thành sản phẩm chính là một trong những cách an toàn nhất để tăng tỷ suất lợi nhuận gộp. Vừa có thể đảm bảo được chất lượng sản phẩm cũng như dịch vụ của doanh nghiệp một cách tuyệt đối mà lại vừa có thể tăng tỷ suất suất lợi nhuận gộp một cách bền vững.
Ví dụ: Bạn đang kinh doanh một quán phở với chi phí mua nguyên vật liệu là 25.000 vnđ/bát, và giá bán 1 bát là 50.000 vnđ/bát tương ứng biên lợi nhuận gộp ~ 50%. Bây giờ bạn quyết định mua nguyên vật liệu như xương, thịt bò, thịt gà,...ở tận cơ sở chăn nuôi thay vì mua qua trung gian. Và điều này giúp bạn giảm chi phí nguyên vật liệu chỉ còn 20.000 vnđ/bát, biên lợi nhuận gộp sẽ tăng lên đến ~ 60%.
Tuy nhiên, trên thực tế không dễ dàng để có thể làm được như vậy, doanh nghiệp của bạn sẽ cần cam kết một số lượng tiêu thụ nhất định thì mới có thể đàm phán được với bên cung cấp nguyên vật liệu với mức giá tốt nhất.
Xem thêm: Hướng dẫn chi tiết cách làm marketing 4P hiệu quả nhất
5. Phân biệt giữa Biên lợi nhuận gộp và Biên lợi nhuận ròng
5.1. Biên lợi nhuận gộp
Biên độ lợi nhuận gộp là tỷ lệ phần trăm doanh thu còn lại sau khi đã trừ đi các chi phí bán hàng (bao gồm cả nguồn vốn ban đầu). Và biên độ lợi nhuận cho thấy được mức độ hiệu quả trong sản xuất, kinh doanh, bán hàng của doanh nghiệp. Đồng thời thông qua chỉ số này mà doanh nghiệp có thể nhìn ra được phần chênh giữa giá bán hàng hóa (dịch vụ) mà doanh nghiệp sản xuất hoặc nhập vào với giá bán ra.
Công thức tính biên lợi nhuận gộp: Biên lợi nhuận gộp = Lợi nhuận gộp/ Doanh thu
Ví dụ: Một công ty sản xuất 1 tấn thép thì chi phí để nhập nguyên vật liệu thép là 10 triệu, khấu hao nhà máy sản xuất 2 triệu, chi phí cho nhân công sản xuất thép 2 triệu, chi phí điện 1 triệu. Tổng các chi phí cho sản xuất là 15 triệu. Khi bán ra công ty bán 1 tấn thép với giá 20 triệu/tấn, như vậy lợi nhuận gộp của công ty sẽ là 20 triệu - 15 triệu - 5 triệu. Vậy biên lợi nhuận gộp = (5/ 20)*100% = 25%.
Ngoài ra, chỉ số này còn có tác dụng trong việc nhìn nhận lợi thế cạnh tranh của một doanh nghiệp với các doanh nghiệp khác trong cùng một ngành. Biên lợi nhuận của doanh nghiệp nào cao hơn và ổn định hơn thì có lợi thế cạnh tranh tốt hơn.
Biên lợi nhuận gộp
Tham khảo: 5+ bước xây dựng phễu Marketing chuyển đổi cao cho doanh nghiệp
5.2. Biên lợi nhuận ròng
Ngược lại, biên độ lợi nhuận ròng chính là tỷ lệ phần trăm doanh thu sau khi đã thanh toán tất cả các chi phí kinh doanh bao gồm cả các chi phí, thuế,...Có nghĩa là biên lợi nhuận ròng chính là tính độ chênh lệch của doanh thu với tất cả các chi phí mà doanh nghiệp đã phải bỏ ra.
Đồng thời, đây là tỷ lệ phần trăm của tất cả các doanh thu của doanh nghiệp cuối cùng sẽ thuộc về chủ sở hữu cùng với các nhà đầu tư. Và tỷ số này chủ yếu dùng để đánh giá và so sánh mức quản trị chi phí của các doanh nghiệp trong cùng 1 ngành. Hoặc so sánh các chỉ số của chính doanh nghiệp đấy trong quá khứ.
Công thức tính biên lợi nhuận ròng: Biên lợi nhuận ròng = Lợi nhuận ròng (lợi nhuận sau thuế)/ Doanh thu
Ví dụ: Vấn là công ty thép ở trên, ngoài việc sản xuất thép thì công ty vẫn sẽ mất thêm các chi phí khác như quản lý doanh nghiệp, bán hàng, thuế,...Những chi phí này thường là một khoản cố định và hết khoảng 3 triệu với quy mô sản xuất này. Như vậy lợi nhuận ròng = 20 triệu - 15 triệu - 3 triệu = 2 triệu. Biên lợi nhuận ròng = (2/20)*100% = 10%.
Biên lợi nhuận ròng
Như vậy, ở bài viết này chúng mình đã giải thích rõ cho các bạn biên lợi gộp (Gross Profit Margin) là gì, cách tính và ví dụ rất chi tiết. Thông qua chỉ số này các bạn sẽ hiểu rõ được một doanh nghiệp có đang kinh doanh có lãi hay không. Tuy nhiên đây là một chỉ số khá phức tạp, khi tách biệt nó thì khó có thể đảm bảo được tính tổng quan và đầy đủ về tình hình kinh doanh của một doanh nghiệp. Chính vì vậy mà bạn cần phải tính đến các chi phí hoạt động khác. Chúc các bạn kinh doanh thành công!
Có thể bạn quan tâm: Cách tính lợi nhuận chính xác cho chủ shop tránh "thất lạc" tiền