Mục đích, quy trình và kinh nghiệm kiểm toán hàng tồn kho

3. Quy trình kiểm toán hàng tồn kho

Quy trình kiểm toán hàng tồn kho

3.1 Chuẩn bị kiểm toán hàng tồn kho

Giai đoạn đầu của kế hoạch kiểm toán:

• Tiếp cận khách hàng: việc này sẽ bao gồm cả khách hàng cũ và mới nhằm mục đích thu thập thông tin, tìm hiểu được lý do vì sao khách hàng kiểm toán qua các báo cáo tài chính, qua truyền thông, qua mạng xã hội,…
• Phân công phụ trách 1 khách hàng nào đó cho kiểm toán viên cụ thể và rõ ràng.
• Đưa các điều khoản trong hợp đồng sơ bộ và đi đến thống nhất để có thể ký hợp đồng kiểm toán.

3.2 Lập kế hoạch kiểm toán

Ở giai đoạn này, kiểm toán viên sẽ đi thu thập một cách đầy đủ thông tin của khách hàng để làm sao có cái nhìn tổng quan nhất về tình hình nội bộ của doanh nghiệp đối tác. Sau đó sẽ tiến hành lên kế hoạch kiểm toán bao gồm các quy trình dưới đây như sau:

• Hệ thống bộ máy kế toán của khách hàng
• Lĩnh vực và hoạt động kinh doanh
• Các quyền về sở hữu và nghĩa vụ pháp lý
• Tìm hiểu về chính sách kế toán, chu trình giá thành - chu trình mua hàng và giá vốn
• Phân tích các số liệu thống kê lượng hàng tồn kho ở thời điểm này so với số liệu ở các kỳ trước
• Đánh giá chung về hệ thống kiểm soát nội bộ cũng như rủi ro gian lận
• Lập kế hoạch thực hiện kiểm toán tổng quát và chương trình kiểm toán

3.3 Tiến hành công việc kiểm toán

3.3.1 Thủ tục và thử nghiệm kiểm soát

Đầu tiên kiểm toán viên sẽ tiến hành thử nghiệm việc kiểm toán hàng tồn kho thực tế cho doanh nghiệp. Nếu lượng hàng tồn kho kiểm kê mà có giá trị nhỏ hơn rủi ro có thể chấp nhận được thì sẽ tiếp tục thực hiện các quy trình tiếp theo. Kiểm toán viên hoàn toàn có thể thực hiện theo nghiệp vụ để làm sao đánh giá được sự hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ:

• Nghiệp vụ mua hàng: Kiểm tra liên quan tới các chứng từ về việc mua hàng như phiếu yêu cầu mua, hóa đơn đầu vào, bảng báo giá, đơn mua.
• Nghiệp vụ lưu kho: Kiểm tra các phiếu nhập hàng hóa ở trong kho, biên bản nghiệm thu chất lượng hàng hóa và báo cáo giao hàng ký nhận.
• Nghiệp vụ xuất kho hàng hóa: các giấy tờ, sổ sách liên quan đến xuất kho, đơn đặt hàng của người mua và sổ đối chiếu xuất kho.

Từ đó kiểm toán viên sẽ có thể đánh giá lại rủi ro kiểm soát và từ đó điều chỉnh kiểm toán phù hợp.

3.3.2 Thực hiện thử nghiệm căn bản với hàng tồn kho

• So sánh các số liệu hàng tồn kho còn dư của năm nay với số liệu năm trước đó
• Số ngày lưu kho
• So sánh về vòng quay hàng tồn kho
• Giá thành và tỷ lệ chi phí thực tế các năm trước so với năm nay
• Sự biến động về giá trị mua hàng so với năm trước
• Chi phí về nhập nguyên vật liệu, công nhân lao động và sản xuất

3.4 Giai đoạn hậu kiểm toán hàng tồn kho

Sau khi kiểm toán hàng tồn kho đã được thử nghiệm một cách cơ bản, kiểm toán viên sẽ tiến hành làm báo cáo để có thể gửi về cho công ty. Điều này nhằm mục đích đưa có thể được phương án giải quyết để làm sao đảm bảo về con số tài chính là chính xác nhất với tình hình tồn kho của doanh nghiệp. Qua đó, cấp lãnh đạo sẽ dựa vào đây để lên phương án, kế hoạch cũng như chiến lược kinh doanh phù hợp với tình hình tài chính của công ty.

Việc kiểm toán hàng tồn kho diễn ra khá phức tạp. Do đó mà ít nhiều nó cũng gây ra những khó khăn cho kiểm toán viên. Thế nhưng, với doanh nghiệp việc kiểm toán hàng tồn kho là cực kì quan trọng. Điều này giúp  doanh nghiệp nắm bắt được cụ thể tình trạng kinh doanh cũng như tài chính của mình. Đồng thời, kiểm toán viên cũng sẽ nâng cao được nghiệp vụ của mình một cách nhanh chóng trong quá trình thực hiện kiểm toán hàng tồn kho.