Kế toán mua hàng là gì? Các nghiệp vụ của kế toán mua hàng

5. Cách định khoản nghiệp vụ kế toán mua hàng

Kế toán viên cần biết những nghiệp vụ định khoản có liên quan tới kế toán mua hàng như sau:

Khi thực hiện mua vật liệu, công cụ, vật dụng, hàng hóa để nhập kho, trường hợp chưa thanh toán, ghi nhận nghiệp vụ:

Nợ tài khoản 152 – Nguyên liệu, vật liệu
Nợ tài khoản 153 – Vật dụng, công cụ
Nợ tài khoản 156 – Hàng hoá
Có tài khoản 331 – Phải trả người bán.

Nếu phát sinh chi phí thu mua thanh toán bằng tiền mặt hoặc tiền gửi NH hoặc tạm ứng có liên quan đến những đối kế tượng trên, ghi nhận nghiệp vụ:

Nợ tài khoản 152 – Nguyên liệu, vật liệu
Nợ tài khoản 153 – Vật dụng, công cụ
Nợ tài khoản 156 – Hàng hoá
Có tài khoản 111, 112, 141.

Cách định khoản nghiệp vụ kế toán mua hàng

Khi mua vật liệu, công cụ dụng cụ, hàng hóa, tài sản cố định thanh toán bằng tiền mặt hoặc tiền gửi ngân hàng, ghi nhận nghiệp vụ:

Nợ tài khoản 152 – Nguyên liệu, vật liệu
Nợ tài khoản 153 – Vật dụng, công cụ
Nợ tài khoản 156 – Hàng hoá
Nợ tài khoản 211 – TSCĐ hữu hình
Có tài khoản 111, 112.

Các chi phí bán hàng hóa phát sinh trong kỳ, ghi nhận nghiệp vụ:

Nợ tài khoản 64 1 – Chi phí bán hàng
Có tài khoản 334 – Phải trả công nhân viên
Có tài khoản 338 – Phải trả phải nộp khác
Có tài khoản 152 – Nguyên vật liệu
Có tài khoản 153 – Vật dụng, công cụ
Có tài khoản 142 – Chi phí đã trả trước
Có tài khoản 214 – Hao mòn TSCĐ
Có tài khoản 331 – Phải trả người bán
Có tài khoản 111 – Tiền mặt
Có tài khoản 112 – Tiền gửi ngân hàng
Có tài khoản 335 – Chi phí cần thanh toán.

Các chi phí quản lý DN phát sinh trong kỳ, ghi nhận nghiệp vụ:
Nợ tài khoản 642 – Chi phí quản lý DN
Có tài khoản 334 – Phải trả công nhân viên
Có tài khoản 338 – Phải trả phải nộp khác
Có tài khoản 152 – Nguyên vật liệu
Có tài khoản 153 – Vật dụng, công cụ
Có tài khoản 142 – Chi phí đã trả trước
Có tài khoản 214 – Hao mòn TSCĐ
Có tài khoản 331 – Phải trả người bán
Có tài khoản 111 – Tiền mặt
Có tài khoản 112 – Tiền gửi ngân hàng
Có tài khoản 335 – Chi phí cần phải thanh toán.

Doanh nghiệp xuất kho hàng hóa để gửi đi cho bên bán theo cách thức gửi bán, ghi nhận nghiệp vụ:

Nợ tài khoản 157 – Hàng hóa gửi đi bán cho bên mua
Có tài khoản 156 – Hàng hoá.

Khi sản phẩm, hàng hóa gửi đi bán đã được bán ra, ghi nhận nghiệp vụ:

(1) Nợ tài khoản 111 – Tiền mặt

Nợ tài khoản 112 – Tiền gửi ngân hàng
Nợ tài khoản 131 – Phải thu của KH
Có tài khoản 511 – Doanh thu bán hàng.

(2) Nợ tài khoản 632 – Tổng giá vốn hàng bán

Có tài khoản 157 – Hàng hóa gửi đi bán.

Khi thực hiện bán hàng hóa theo cách thức bán hàng trực tiếp, ghi nhận nghiệp vụ: 

(1) Nợ tài khoản 111 – Tiền mặt
Nợ tài khoản 112 – Tiền gửi ngân hàng
Nợ tài khoản 131 – Phải thu của KH
Có tài khoản 51 1 – Doanh thu bán hàng.

(2) Nợ tài khoản 632 – Tổng giá vốn hàng bán
Có tài khoản 156 – Hàng hoá

Khi chấp nhận thỏa thuận về chiết khấu thanh toán do bên mua trả tiền đúng hạn để được nhận chiết khấu, ghi nhận nghiệp vụ: 
Nợ tài khoản 111 – Tiền mặt
Nợ tài khoản 112 – Tiền gửi ngân hàng
Có tài khoản 131 – Phải thu của KH

Trường hợp bên mua bắt buộc phải giảm giá cho khách hàng vì chất lượng sản phẩm kém, không đúng thỏa thuận…, ghi nhận nghiệp vụ: 
Nợ tài khoản 532 – Giảm giá hàng bán.
Có tài khoản 131 – Phải thu của KH

Khi hàng hóa đã bán bị trả lại vì một lý do khách quan hoặc chủ quan nào đó, ghi nhận nghiệp vụ: 

(1) Nợ tài khoản 531 – Hàng bán bị trả lại
Có tài khoản 131 – Phải thu của KH

(2) Nợ tài khoản 156 – Hàng hoá
Có tài khoản 632 – Tổng giá vốn hàng bán.

Cuối kỳ, thực hiện nghiệp vụ phân bổ chi phí thu mua hàng cho số lượng hàng đã bán trong kỳ, ghi nhận nghiệp vụ: 
Nợ tài khoản 632 – Tổng giá vốn hàng bán
Có tài khoản 156 – Hàng hóa – phần chi phí thu mua:

Kết chuyển các khoản chiết khấu khi bán hàng hóa, khoản giảm giá hàng bán khác phát sinh trong kỳ, ghi nhận nghiệp vụ: 

Nợ tài khoản 511 – Doanh thu bán hàng
Có tài khoản 521 – Chiết khấu bán hàng
Có tài khoản 532 – Giảm giá hàng bán
Có tài khoản 531 – Hàng bán bị trả lại.

Kết chuyển doanh thu thuần để thực hiện tính lãi (lỗ), ghi nhận nghiệp vụ: 
Nợ tài khoản 511 – Doanh thu bán hàng
Có tài khoản 911 – Xác định kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp

Kết chuyển giá vốn bán hàng hóa phát sinh trong kỳ, ghi nhận nghiệp vụ: 
Nợ tài khoản 911 – Xác định kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp
Có tài khoản 632 – Tổng giá vốn hàng bán.

Kết chuyển chi phí bán hàng, quản lý DN phát sinh trong kỳ, ghi nhận nghiệp vụ: 
Nợ tài khoản 911 – Xác định kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp
Có tài khoản 641 – Chi phí bán hàng hóa
Có tài khoản 642 – Chi phí quản lý doanh nghiệp.

Trường hợp doanh thu thuần cao hơn các chi phí được trừ thì kế toán viên tiến hành kết chuyển lãi, ghi nhận nghiệp vụ: 

Nợ tài khoản 911 – Xác định kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp
Có tài khoản 421 – Lợi nhuận chưa phân phối.

Ngược lại, kế toán viên thực hiện kết chuyển lỗ, ghi nhận nghiệp vụ: 
Nợ tài khoản 421 – Lợi nhuận chưa phân phối
Có tài khoản 911 – Xác định kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp

Tham khảo: Dịch vụ kế toán là gì? 5 công việc của kế toán dịch vụ phải biết